Τιμούμε όμως σήμερα την 79η επέτειο της 28ης Οκτωβρίου όταν σύσσωμος ο Ελληνικός λαός ξεσηκώθηκε ενάντια στον ιταλικό φασισμό, δημιουργώντας της εποποιία του αλβανικού έπους.
Η λαίλαπα του φασισμού απειλούσε ολόκληρη την Ευρώπη και δεν ήταν μόνο ένα ιταλικό ή γερμανικό φαινόμενο. Η δεκαετία του 1930 χαρακτηρίζεται από τον αντιφασιστικό αγώνα των λαών της Ηπείρου, που σηματοδότησε την σύμπτυξη ευρύτερων κοινωνικών συμμαχιών. Παρ’ όλα αυτά η φασιστικοποίηση ακολούθησε τη μια χώρα μετά την άλλη. Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ουγγαρία, Βουλγαρία.
Η Ελλάδα δεν έμεινε εκτός αυτών των ευρωπαϊκών διαδικασιών. Για την απόκρουση του αναπτυσσόμενου εργατικού και δημοκρατικού κινήματος μεθοδεύτηκε φιλομοναρχικό κίνημα από τον Κονδύλη που με σκηνοθετημένο δημοψήφισμα επανάφεραν τον έκπτωτο Βασιλιά, ο οποίος στις 4 Αυγούστου 1936 διαλύει την Βουλή, καταργεί το Σύνταγμα της χώρας και αναθέτει τη δικτατορική εξουσία στο Στρατηγό Μεταξά.
Τελικά οι καταβληθείσες προσπάθειες απο τις προοδευτικές δημοκρατικές δυνάμεις δεν απόδωσαν και δεν έγινε κατορθωτό παρά τη Συμφωνία Βενιζελικών/Κομμουνιστών (Σοφούλη – Σκλάβαινα) να δημιουργηθεί ένα παλλαϊκό αντιφασιστικό κίνημα, το οποίο θα μπορούσε να ανατρέψει τα έκνομα σχέδια για επιβολή φασιστικής δικτατορίας.
Κύριος στόχος της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου ήταν η διάλυση του εργατικού και αγροτικού κινήματος, η παράλυση κάθε προοδευτικής και δημοκρατικής αντίστασης, η φίμωση κάθε αντίθετης φωνής. Πρώτη ενέργεια της φασιστικής δικτατορίας του Μεταξά ήταν η σύλληψη των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων, ενώ παράλληλα εξαπέλυσε κύμα άγριων διωγμών ενάντια σε αριστερούς και άλλους δημοκρατικούς πολίτες. Βαρύτατο τίμημα πλήρωσε το ΚΚΕ, όπου χιλιάδες οπαδοί και στελέχη του βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν σε διάφορα ξερονήσια.
- Ο ελληνικός φασισμός διατηρούσε άριστες σχέσεις με τη ναζιστική Γερμανία, ηγέτες της οποίας επισκέφθηκαν την Ελλάδα
Η διαπαιδαγώγηση και η οργάνωση της ελληνικής νεολαίας από το καθεστώς του Μεταξά, γινόταν σύμφωνα με τα πρότυπα της χιτλερικής νεολαίας. Ήταν εξόφθαλμη η συμπάθεια και η ροπή και του Βασιλιά και του δικτάτορα Μεταξά προς τη ναζιστική Γερμανία, παρά το γεγονός ότι υποχρεώθηκαν με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου να διακηρύξουν την ουδετερότητα της χώρας, λόγω των ισχυρών δεσμών εξάρτησης που είχε η Ελλάδα από την Αγγλία.
ΤΟ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ
ΚΑΙ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΑΤΟΡΑ ΜΕΤΑΞΑ
Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου όταν ο ιταλός πρέσβης έδωσε το τελεσίγραφο στο δικτάτορα Μεταξά ήταν κεραυνός εν αιθρία? Η επίθεση της φασιστικής Ιταλίας δεν ήταν αναμενόμενη? Ο Μεταξάς όντως απάντησε μονολεκτικά με το ιστορικό ΟΧΙ που του αποδίδουν? Να μερικά ερωτήματα που χρήζουν απάντηση.
Η 28η Οκτωβρίου ήταν το αποκορύφωμα της συνεχούς επιθετικής πολιτικής του Μουσολίνι στα χρόνια που προηγήθηκαν σε μια προσπάθεια αναγόρευσης της Μεσογείου σε «Mare Nostrum».
Ο κίνδυνος για την Ελλάδα ήταν έκδηλος από τον Απρίλη 1939 όταν «αιφνιδιαστικά» δήθεν κατελήφθη η Αλβανία και άρχισε η συσσώρευση ιταλικών στρατευμάτων στη μεθόριο με την Ελλάδα. Ήταν η προσπάθεια της Ιταλικής αεροπορίας να βομβαρδίσει αντιτορπιλικά του ελληνικού στόλου μέσα σε λιμάνια. Ήταν ο άνανδρος τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ στις 15 Αυγούστου 1940 στην Τήνο.
Τη δικτατορία όμως ακόμα και τότε δεν την απασχολούσε το ενδεχόμενο ιταλικής επίθεσης απο ξηράς. Στις διαταγές που ελάμβανε η Μεραρχία στα σύνορα με την Αλβανία πολύ πριν την εκδήλωση της φασιστικής επίθεσης γίνεται ρητά λόγος για αναδίπλωση των δυνάμεων της σε περίπτωση επίθεσης γιατί:
«Η κυβέρνηση δεν αναμένει βεβαίως παρά της Μεραρχίας νίκας…. Αναμένει όμως εκ ταύτης να σώσει την τιμή των ελληνικών όπλων’
«…. η απώλεια του εθνικού εδάφους δεν θα είχε τόση σημασία όση θα είχε η αποκοπή δυνάμεων Ηπείρου και Δ. Μακεδονίας απο την προς Θεσσαλία και Αιτωλοακαρναδία συγκοινωνιών».
Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου ο Μεταξάς δεν είπε το βροντερό ΟΧΙ που του αποδίδεται, αλλά ουσιαστικά μετάθεσε τις ευθύνες στο Συμβούλιο του Στέμματος για να πάρει απόφαση σχετικά με το ιταλικό τελεσίγραφο. Απο τα ξημερώματα μέχρι και τις 9 και 10 η ώρα όπου βγήκαν αντίστοιχα τα ανακοινωθέντα του Μεταξά και του Γεώργιου Β΄ ο λαός, ο περήφανος ελληνικός λαός δεν έμεινε απαθής, δεν τέθηκε στο περιθώριο των εξελίξεων.
Η δικτατορία του Μεταξά δεν μπόρεσε να καθυποτάξει τον ελληνικό λαό, να τον μετατρέψει σε άβουλο όργανο στα χέρια του ελληνικού φασισμού. Ο Μεταξάς, το παλάτι και ο περίγυρος τους δεν μπόρεσαν να καταπνίξουν μέσα στα 4 χρόνια της στυγνής δικτατορίας τους τα δημοκρατικά, αντιφασιστικά αισθήματα του ελληνικού λαού. Με την πρώτη είδηση για το ιταμό τελεσίγραφο ο λαός της Αθήνας άρχισε τις διαδηλώσεις στις διάφορες συνοικίες, οι οποίες σύντομα μετατράπηκαν σε χείμαρρο που κατευθύνθηκε στο κέντρο της πόλης. Τα κυρίαρχα συνθήματα ήταν: «όλοι για τα σύνορα», «κάτω ο φασισμός», «Ζήτω η ελευθερία».
- Ο λαός είπε το «ΟΧΙ». Ο λαός πήρε την απόφαση να αντισταθεί χωρίς να μετατοπίσει αλλού τις ευθύνες. Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια, όσο κι’ αν προσπαθούν ακόμα και σήμερα οι επίγονοι των δωσίλογων να την παραχαράξουν.
Όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι της 4ης Αυγούστου ζήτησαν να αποφυλακισθούν και να μεταβούν απ’ ευθείας στο μέτωπο. Μ΄ αρκετούς από αυτούς έτσι και έγινε. Πολλά όμως στελέχη και ηγέτες του ΚΚΕ δεν συνέβηκε το ίδιο. Ακόμα και σ΄ αυτές τις κρίσιμες στιγμές για τη χώρα η δικτατορίά δεν άρθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Τους άφησε φυλακισμένους και τους παρέδωσε στα χιτλερικά στρατεύματα όταν αυτά κατέλαβαν την Ελλάδα. 1600 εξόριστοι κομουνιστές παραδόθηκαν στους Γερμανούς όπως και μερικές εκατοντάδες άλλοι πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές.
Μόνο την τελευταία στιγμή 200 κρατούμενοι της Ακροναυπλίας κατόρθωσαν να απελευθερωθούν σπάζοντας τα κιγκλιδώματα όταν έφυγαν οι δεσμοφύλακες τους λίγο πριν καταφθάσουν οι Γερμανοί.
Η τετραετής οργή του ελληνικού λαού που ενισχύθηκε από τις ιταμές προκλήσεις του ιταλικού φασισμού γαλβάνισε την εθνική ομοψυχία και τη μετουσίωσε σε ορμή και πάθος για τη νίκη. Κ΄ αυτό συνδέθηκε άρρηκτα με τη στάση της Αριστεράς. Από τη φυλακή ο Γραμματέας του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης με την ιστορική επιστολή του χάραξε από την πρώτη στιγμή τη στάση των κομμουνιστών. Η παρέμβαση αυτή υπήρξε καθοριστική για την σφυρηλάτηση της ενότητα του ελληνικού λαού, που οδήγησε στην απελευθέρωση.
Ο ελληνικός στρατός σταμάτησε την προέλευση των ιταλικών φασιστικών μεραρχιών, τις απώθησε προς την Αλβανία και εκεί τις καθήλωσε για 6 μήνες. Η αντίσταση κάμφθηκε μόνο τότε όταν η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στην Ελλάδα από τα βόρεια σύνορα. Ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄ οι αστοί πολιτικοί και η κυβέρνηση έφυγαν για το Κάιρο.
Ο ελληνικός λαός όμως άνοιξε νέες σελίδες ηρωισμού και δόξας στην ιστορία του. Άνοιξε τη σελίδα της Εθνικής Αντίστασης, κύριος οργανωτής, εμψυχωτής και καθοδηγητής της οποίας ήταν το ΚΚΕ.
Η χιτλερική κατοχή όμως δεν αντιμετωπίσθηκε απ’ όλους τους πολιτικούς χώρους με τον ίδιο τρόπο. Η Εθνική Αντίσταση ουσιαστικά ξεκίνησε από την πρώτη μέρα, αλλά όμως ταυτόχρονα υπήρξαν και τέτοιες τοποθετήσει όπως ανεγράφησαν από εφημερίδες της εποχής.
Ελεύθερο Βήμα:
Πρέπει να καταλάβουμε ότι εφεξής αποτελούμεν μέρος ενός εκτεταμένου ηπειρωτικού συνόλου του οποίου όλα τα τμήματα θα έχουν αναπόφευκτος κοινότητα συμφερόντων, οικονομικών και άλλων.
Καθημερινή:
….. ότι λήξαντος του πολέμου, δια την Ελλάδα τουλάχιστον, ανοίγει η περίοδος της ειρήνης και της εντός της ειρήνης αυτής παραγωγική δραστηριότητος…. αν γερμανικαί αρχαί εμφορούμενοι από τας φιλικοτέρας των διαθέσεων απέναντι του ελληνικού πληθυσμού, τας αρετάς και τα προτερήματα του οποίου δεν ήργησαν να γνωρίσουν, θα τον συντρέξουν περί τούτου δεν υπάρχει αμφιβολία.
Είναι λοιπόν τέτοιες τοποθετήσεις εκφράζουν τους διάφορους Τσολάκογλου, Ράλληδες, Ταγματασφαλίτες και άλλους δωσίλογους και συνεργάτες των γερμανών ναζιστών, που ήταν ευτυχώς μια ασήμαντη μειοψηφία.
Η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού δοκιμάστηκε σκληρά από την ναζιστική λαίλαπα, ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της Πατρίδας και έδωσε συνέχεια στο Αλβανικό Έπος, πολεμώντας τον κατακτητή σε καθημερινή βάση στις πόλεις, στην ύπαιθρο και στα βουνά.
Ιδρύεται το Εθνικοαπελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), που συνένωνε στις γραμμές του τις κυριότερες πατριωτικές δυνάμεις της χώρας, το οποίο δημιούργησε τον Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό τον ΕΛΑΣ.
Το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ ήταν πράγματι μαζικές λαϊκές αντικατοχικές οργανώσεις αντίστασης. Πέραν από το ¼ του ενήλικου πληθυσμού της χώρας ήταν οργανωμένο στο ΕΑΜ, ενώ ο ΕΛΑΣ το 1943 είχε στη δύναμη του 90.000 μάχιμους αντάρτες και 50.000 εφεδρικούς, πράγμα που καθήλωνε στην Ελλάδα κατά καιρούς 180.000 – 300.000 άνδρες του εχθρού. Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ το 1943 είχε ήδη απελευθερώσει το 1/3 της χώρας, στην οποία είχε αρχίσει να θεμελιώνονται οι βάσεις της λαοκρατίας – όλη η εξουσία να βρίσκεται στα χέρια του λαού.
Στις 28 του Οκτώβρη λοιπόν λέχθηκε πραγματικά ένα μεγάλο ΟΧΙ.
- Το ΟΧΙ το είπαν οι φαντάροι των προφυλακών στην ελληνοαλβανική μεθόριο.
- Το ΟΧΙ το είπε ο Ελληνικός λαό στις πόλεις και στα χωριά.
- Το ΟΧΙ το είπαν οι χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι, τους οποίους το δικτατορικό, φασιστικό καθεστώς του Μεταξά συκοφαντούσε ως προδότες και απάτριδες και τους παρέδωσε στους χιτλερικούς
Ο Ελληνικός λαός με την εποποιία του 40, αλλά και της εθνικής Αντίστασης στη συνέχεια δημιούργησε ένα αστείρευτο εθνικό, πολιτικό και ιδεολογικό κεφάλαιο, από το οποίο πάντα μπορεί να αντλεί σιγουριά σε δύσκολα χρόνια.
