Στις 8.20 το πρωί, ώρα που εκδηλώθηκε το πραξικόπημα, θα ηχήσουν οι σειρήνες σε όλες τις πόλεις με το σύνθημα έναρξης συναγερμού.
Το πρωί θα τελεσθεί μνημόσυνο πεσόντων προς προάσπιση της νομιμότητας και της Δημοκρατίας, κατά το πραξικόπημα στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, ενώ στις 11 θα συνέλθει σε ειδική συνεδρία η Ολομέλεια της Βουλής για τις μαύρες επετείους.
Στις 1230 θα τελεσθεί τρισάγιο για τους μαχητές της αντίστασης και πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή στο Μνημείο Δημοκρατίας, στο Πάρκο του Προεδρικού Μεγάρου.
Εκδηλώσεις μνήμης διοργανώνουν επίσης κόμματα, δήμοι και οργανώσεις.
Με το προδοτικό πραξικόπημα εκείνο το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974 ενάντια στον εκλελεγμένο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄, κορυφώθηκε η δράση της στρατιωτικής χούντας των Αθηνών και των συνεργατών στην Κύπρο (EOKA B) που στόχευε στην ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης, ανοίγοντας την κερκόπορτα στον τουρκικό Αττίλα και δίδοντας στην Τουρκία την αφορμή και την ευκαιρία, που για χρόνια επιζητούσε, για να προωθήσει την επεκτατική πολιτική της σε βάρος της Κύπρου, μια πολιτική που έσπειρε το θάνατο, την καταστροφή και οδήγησε στη συνεχιζόμενη κατοχή των πατρογονικών μας εδαφών από τον τουρκικό στρατό εισβολής.
Το πρωί της μαύρης εκείνης ημέρας τα τανκς της χούντας των συνταγματαρχών της Ελλάδας και οι εγκάθετοί τους στην Κύπρο, τα μέλη της εγκληματικής ΕΟΚΑ Β΄που ίδρυσε ο Γρίβας, διενεργούν πραξικόπημα με σύνθημα «Αλέξανδρος εισήλθε νοσοκομείο». Δύο φάλαγγες αρμάτων εισέρχονται στο οδικό δίκτυο με στόχο την εξουδετέρωση της προεδρικής φρουράς. Ο Μακάριος βρισκόταν στο Προεδρικό Μέγαρο υποδεχόμενος ομάδα Ελληνόπαιδων μαθητών από την Αίγυπτο και φυγαδεύεται από συνοδούς του. Το Προεδρικό, η Αρχιεπισκοπή και άλλοι στόχοι πλήττονται από τεθωρακισμένα και τανκ. Οι πραξικοπηματίες καταλαμβάνουν το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και ανακοινώνουν ψευδώς ότι ο Μακάριος είναι νεκρός και ο Νικόλαος Σαμψών ορκίζεται Πρόεδρος.
Το ΡΙΚ μεταδίδει:
«Ελληνες,επενέβη σήμερον η Εθνική Φρουρά διά να σταματήσει τον αδελφοκτόνον πόλεμον μεταξύ των Ελλήνων. Πάσα αντίστασις εις την νήσον έχει εκλείψει. Ο Μακάριος είναι νεκρός. Ο κύριος σκοπός της Εθνικής Φρουράς είναι η επιβολή της τάξεως. Το θέμα είναι εσωτερικό μεταξύ των Ελλήνων και μόνον.Η Εθνική Φρουρά είναι τη στιγμήν αυτήν κυρία της καταστάσεως»
Ο Μακάριος όμως δεν ήταν νεκρός. Απευθύνει διάγγελμα από ραδιοσταθμό της Πάφου στον κυπριακό λαό λέγοντας μεταξύ άλλων:
«Ελληνικέ κυπριακέ λαέ, Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποίος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος τον οποίον συ εξέλεξες διά να είναι ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός, όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποί της θα ήθελαν. Είμαι ζωντανός. Και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα. Το πραξικόπημα της Χούντας απέτυχε. Εγώ ήμουν ο στόχος της Χούντας, και εφόσον εγώ ζω η Χούντα στην Κύπρο δεν θα περάσει. Ο κυπριακός Ελληνισμός δεν ανέχεται πραξικοπήματα και δικτατορίες. Η Χούντα χρησιμοποίησε τεθωρακισμένα και τανκς για να κάμει πραξικόπημα αλλά η αντίστασις των ανδρών της Προεδρικής Φρουράς , η αντίστασις του λαού μας εσταμάτησεν τα τεθωρακημένα, εσταμάτησεν τα τανκς. Μόνο κατόρθωμα της Χούντας ήτο η κατάληψις του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος για να μεταδίδει από ραδιοφώνου ψευδολογίας και να ομιλεί δήθεν περί κυβερνητικής αλλαγής».
Η Χούντα, είπε ο Μακάριος, αποφάσισε να διχοτομήσει την Κύπρο και κάλεσε τον λαό να μην υπακούει στις διαταγές της και να αντισταθεί.
Η επίθεση στο Προεδρικό Μέγαρο δεν ήταν η μόνη. Διενεργήθηκαν και άλλες, σε πόλεις και πολλά χωριά της Κύπρου για πάταξη της αντίστασης. Χύθηκε αίμα με δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Αίμα, που έμελλε να χυθεί με ακόμη πιο τραγικές συνέπειες λίγες μόνο μέρες μετά όταν οι Τούρκοι εισέβαλλαν στο νησί.
Σήμερα, τιμούμε αυτούς τους συνανθρώπους μας, τους ήρωες της αντίστασης που έδωσαν τη ζωή τους για την προάσπιση της δημοκρατίας κατά το πραξικόπημα.
