«Φουντώνει» η βία για το νερό. Νέα έρευνα προειδοποιεί για δραματική αύξηση των συγκρούσεων που σχετίζονται με τους υδάτινους πόρους το 2024, συνεχίζοντας μια ανησυχητική τάση που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως.
Η μελέτη του Pacific Institute, ενός παγκόσμιου think tank για το νερό, επιβεβαιώνει ότι τα βίαια αυτά γεγονότα περιλαμβάνουν επιθέσεις σε συστήματα ύδρευσης, αναταραχές και διαμάχες για τον έλεγχο και την πρόσβαση στο νερό, καθώς και τη χρήση του νερού ως όπλου πολέμου.
Το 2023, σύμφωνα με το euronews.com που παρουσιάζει τη μελέτη, καταγράφηκαν 150% περισσότερα περιστατικά σε σύγκριση με το 2022 -δηλαδή περίπου 347 γεγονότα έναντι 231- ενώ το μακρινό 2000 καταγράφηκαν μόλις 22.
Γιατί η σχετική βία έχει αυξηθεί τόσο απότομα;
Ένα ψήφισμα του ΟΗΕ το 2010 αναγνώρισε ρητά το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό και την υγιεινή. Έκτοτε αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα -συμπεριλαμβανομένων της ξηρασίας και των πλημμυρών- επιβαρύνουν περαιτέρω τα συστήματα ύδρευσης σε όλο τον κόσμο.
Λόγω των ευρημάτων του 2023, το Pacific Institute αναγκάστηκε να επικαιροποιήσει το «Χρονολόγιο των Συγκρούσεων για το Νερό», την πιο ολοκληρωμένη βάση δεδομένων ανοικτού κώδικα στον κόσμο για τη βία που σχετίζεται με το νερό.
Οι ειδικοί εντόπισαν τα περιστατικά από πηγές, όπως αναφορές σε ειδήσεις, μαρτυρίες αυτόπτων μαρτύρων και άλλες βάσεις δεδομένων.
Οι πληροφορίες δημοσιοποιήθηκαν την ίδια στιγμή με τη μεγαλύτερη διεθνή διάσκεψη για το νερό στον κόσμο, την Παγκόσμια Εβδομάδα Νερού της Στοκχόλμης, η οποία ολοκληρώθηκε την περασμένη Πέμπτη 29 Αυγούστου και είχε θέμα «Γεφυρώνοντας τα σύνορα: Νερό για ένα ειρηνικό και βιώσιμο μέλλον».
Οι εν λόγω συγκρούσεις δεν είναι κάτι καινούριο
Το «Χρονολόγιο των Συγκρούσεων για το Νερό» δημιουργήθηκε από το Pacific Institute τη δεκαετία του 1980 και περιλαμβάνει επιβεβαιωμένες περιπτώσεις όπου το νερό και τα συστήματα ύδρευσης έχουν αποτελέσει έναυσμα, στόχο, θύμα ή όπλο βίας.
Παρά το γεγονός ότι η βάση δεδομένων είναι μόλις 40 ετών περίπου, εκτείνεται σε διάστημα άνω των 4.500 ετών και σήμερα περιλαμβάνει πάνω από 1.920 περιπτώσεις βίας που σχετίζονται με υδάτινους πόρους και συστήματα.
Τα δεδομένα της, λοιπόν, δείχνουν μια σαφή επιδείνωση της βίας που σχετίζεται με το νερό τις τελευταίες δεκαετίες.
Η κλιματική αλλαγή και η αύξηση του πληθυσμού πυροδοτούν συγκρούσεις για το νερό
«Η σημαντική άνοδος της βίας για τους υδάτινους πόρους αντικατοπτρίζει τις συνεχείς διαμάχες για τον έλεγχο και την πρόσβαση στους περιορισμένους υδάτινους πόρους, τη σημασία του νερού για τη σύγχρονη κοινωνία, τις αυξανόμενες πιέσεις στο νερό λόγω της αύξησης του πληθυσμού και της ακραίας κλιματικής αλλαγής, καθώς και τις συνεχιζόμενες επιθέσεις σε συστήματα ύδρευσης όπου ο πόλεμος και η βία είναι ευρέως διαδεδομένα, κυρίως στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία», εξηγεί ο Δρ Peter Gleick, επίκουρος καθηγητής και συνιδρυτής του Pacific Institute.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ο Gleick επικεντρώνεται σε αυτές τις περιοχές, οι συγκρούσεις για το νερό αναφέρθηκαν στην πραγματικότητα σε όλες τις μεγάλες περιοχές του κόσμου το 2023.
Ενώ η βία για το νερό στη Μέση Ανατολή, τη Νότια Ασία και την υποσαχάρια Αφρική συνέχισε να κυριαρχεί στη βάση δεδομένων, το 2023 σημειώθηκε αύξηση σε όλες τις κατηγορίες συγκρούσεων παγκοσμίως.
Αν και η Ευρώπη είναι μία από τις λιγότερο επηρεασμένες περιοχές -και υπήρξε μια μικρή μείωση του μεγάλου αριθμού επιθέσεων σε συστήματα ύδρευσης στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας – σημειώθηκαν αρκετά περιστατικά βίας που σχετίζονταν με το νερό.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στα τέλη Ιανουαρίου του 2023, η πόλη της Οδησσού στην Ουκρανία έμεινε προσωρινά χωρίς νερό μετά από εκτεταμένες ρωσικές επιθέσεις στα αστικά ενεργειακά και υδρευτικά συστήματα. Η Ρωσία επιτέθηκε, επίσης, στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Δνείπερου κοντά στη Ζαπορίζια τον Φεβρουάριο του 2023, ενώ κατέστρεψε και το φράγμα Καχόβκα τον Ιούνιο του ίδιους έτους, κάτι που η Μόσχα εξακολουθεί να αρνείται.
Ανεξάρτητα από την ευθύνη, το περιστατικό προκάλεσε πάνω από 50 θανάτους καθώς και τεράστιες πλημμύρες, οικολογική καταστροφή και διακοπή της παροχής νερού σε πόλεις, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και συστήματα άρδευσης.
