Όπως ήταν φυσιολογικό, η ακύρωση ενός τέτοιου deal συντάραξε σύσσωμη την ηγεσία της Γαλλίας, αλλά και της Ε.Ε.. Ο Εμμανουελ Μακρόν, επανέλαβε γι’ ακόμη μια φορά το όραμά του για την απεξάρτηση της ευρωπαϊκής ηπείρου από το ΝΑΤΟ, και την θέσπιση ενός ευρωστρατού. Η πρόταση του και πάλι δεν βρήκε ενθουσιώδη στήριξη, αν και δεν αντιμετωπίστηκε με την απόλυτη άρνηση που εξέφρασε η τέως καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ, κατά την πρώτη της εξαγγελία. Από την άλλη, η λεγόμενη συμφωνία AUKUS (από τα ακρωνύμια των τριών χωρών) φαίνεται πως παίρνει σάρκα και οστά, πως εμβαθύνεται και ισχυροποιείται, σε μια εποχή που η Κίνα παρουσιάζει όλο και πιο πολλές διεκδικήσεις στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ποιοι ήταν οι λόγοι όμως που οδήγησαν την Αυστραλία στην ακύρωση της παραγγελίας, και γιατί προτιμήθηκε μια στενότερη συμμαχία με την αγγλόσφαιρα;
Η μεγαλύτερη χώρα της Ωκεανίας, με μεγάλη έκταση και μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα θαλασσίων ακτών, είναι μια χώρα σχεδόν αποστρατικοποιημένη, με μικρό αριθμητικά στρατό σε σχέση με τα σύνορά της. Μια χώρα χωρίς κάποιο εξωτερικό εχθρό, που η μοναδική της απειλή θα μπορούσε να προέλθει από κάποια δυνητική (και μάλλον απίθανη) εξάπλωση της Κίνας. Η απόκτηση μερικών γαλλικών υποβρυχίων σαφώς και δεν θα εξασφάλιζε επαρκώς την άμυνά της, κάτι που μας κάνει να πιστεύουμε πως η απόφασή της πιθανόν να σχετίζεται περισσότερο με μια πιθανή μελλοντική στρατιωτική συμμαχία με τους άλλους δύο ετέρους, σε μια προσπάθεια άσκησης πίεσης προς την Κίνα. Ίσως να τεθεί θέμα δημιουργίας βάσεων πυρηνικών όπλων στο έδαφός της ως μέσο αποτροπής, αυτά όμως θα φανούν στην πορεία.
Οι ΗΠΑ ήδη απ’ την εποχή Ομπάμα, και ειδικότερα επί Τραμπ, άρχισαν να ενδιαφέρονται περισσότερο για την περιοχή του Ειρηνικού, παρά για την Μέση Ανατολή.
- Η καρδιά των συμφερόντων τους πλέον χτυπά εκεί που εμφανίζονται οι επιδιώξεις του κίτρινου γίγαντα. Η συνεχής οικονομική και στρατιωτική ανάπτυξη της Κίνας, την καθιστούν ως τον υπ’ αριθμόν ένα αντίπαλο των ΗΠΑ στο προσεχές μέλλον, σε μια διαμάχη που θα μπορούσε να εξελιχθεί και σ’ ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο.
Άλλωστε το πεδίο ανταγωνισμού είναι τεράστιο και περιλαμβάνει διάφορους τομείς, από τα drones και τα όπλα του μέλλοντος μέχρι τα δίκτυα 6G και την αυτόνομη οδήγηση.
Από την άλλη, η Ευρώπη φαίνεται να βρίσκεται στο μεταίχμιο αυτής της διαπάλης, εγκλωβισμένη διαρκώς ανάμεσα στην υπακοή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, και των οικονομικών της συμφερόντων στην τεράστια κινέζικη αγορά. Κάτι που διαφάνηκε περίτρανα και στην πολύχρονη διένεξη με την Ρωσία, με τα ευρωπαϊκά κράτη να αναγκάζονται ν’ ακολουθήσουν τον ζήλο των αμερικανών για την περικύκλωση του προαιώνιου τους εχθρού, την ώρα που βρίσκονταν σε εξέλιξη μεγάλα εμπορικά έργα μεταξύ των δύο, όπως ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Steam.
- Η πολυφωνία που υπάρχει εντός της Ε.Ε., ένεκα και των ξεχωριστών συμφερόντων των κρατών-μελών, πολλές φορές δεν την αφήνει να ασκήσει μία ενιαία και συνεπή πολιτική. Η παρουσία της Γαλλίας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και στις διεθνείς συγκρούσεις, έρχεται σε αντίθεση με την βολική ουδετερότητα της Γερμανίας, που αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή της σε πολέμους.
Οι ξεχωριστές βλέψεις του κάθε κράτους, από τον φόβο των ανατολικών χωρών προς την Ρωσία, μέχρι τις εθνοτικές διαφορές στα Βαλκάνια, οδηγούν πολλές φορές την ένωση σε αυτό-παράλυση. Ο τεράστιος στρατός επίσης που διαθέτει το ΝΑΤΟ, με τις αμέτρητες βάσεις του, εμφανίζεται ως το αναγκαίο μέσο αποτροπής και άμυνας για τους φόβους του κάθε ξεχωριστού μέλους.
Εδώ είναι που θα πρέπει ν’ αναλογιστούν τα ευρωπαϊκά κράτη, κατά πόσο θα σέρνονται κάθε φορά από το λουρί του υπερατλαντικού συμμάχου, ή αν θα εφαρμόσουν μία αυτόνομη εξωτερική πολιτική, λαμβάνοντας τις δικές τους αποφάσεις με βάση τα δικά τους συμφέροντα. Εδώ είναι που πρέπει να συλλογιστούν ποιοι είναι οι πραγματικοί τους εχθροί, σε ένα κόσμο που υποτίθεται πως άφησε πίσω του τον Ψυχρό Πόλεμο.
Το εγχείρημα του ευρωστρατού βέβαια μόνο εύκολο δεν είναι, καθώς θα πρέπει να διασκεδαστούν οι φόβοι όλων των μελών, αλλά και των χωρών της Ευρώπης, αλλά και να αντιμετωπιστούν όσοι διακατέχονται από φιλοπολεμικά αισθήματα. Κάτι που φαντάζει σαν απίθανο στην παρούσα φάση. Παρόλ’ αυτά, είναι ένα εγχείρημα που πρέπει να πραγματοποιηθεί, αν τα ευρωπαϊκά κράτη δεν θέλουν να καταστούν ουραγοί των εξελίξεων της διεθνούς πολιτικής σκηνής…
Μ.Κ.
