Το πλέον συζητημένο και καταταλαιπωρημένο έργο, το αναμενόμενο διαμάντι στην καρδιά της Πρωτεύουσας, φαίνεται να προχωρά, όμως οι ανασχεδιασμοί προκάλεσαν αλλεπάλληλες καθυστερήσεις, με το Δήμαρχο Λευκωσίας Κωνσταντίνο Γιωρκάτζη να προσδιορίζει χρονικά την αποπεράτωση του έργου εντός του πρώτου τριμήνου του 2017. Η αρχιτέκτονας του έργου ZahaHadid έφυγε πρόσφατα από τη ζωή χωρίς να προλάβει να το δει επί της ύλης.
Ο σχεδιασμός του έργου ανατέθηκε μετά από διαγωνισμό στο αρχιτεκτονικό γραφείο της ZahaHadid το 2005 όταν Δήμαρχος της Πρωτεύουσας τελούσε ο Μιχαλάκης Ζαμπέλας. Το έργο συγχρηματοδοτείται κατά 85% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α) της ΕΕ και συγκεκριμένα από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα 2007 – 2013, το Δήμο Λευκωσίας και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Το έργο περιλαμβάνει την ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας και του περιβάλλοντα χώρου με κατασκευή γέφυρας-πλατείας, την τοπιοτέχνηση της Τάφρου, διορθωτικές εργασίες στα Ενετικά Τείχη, εγκαταστάσεις ανελκυστήρων και εργασίες φωτισμού, ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες, εξοπλισμό (streetfurniture), κατασκευή καταστημάτων και χώρων υγιεινής την κατασκευή διώροφου υποστηρικτικού χώρου στάθμευσης στη Λεωφόρο Ομήρου με ράμπες πρόσβασης από το δρόμο, δημόσια αποχωρητήρια, σκάλα και ανελκυστήρες σύνδεσης του χώρου στάθμευσης και της τάφρου με τις Πλατείες Σολωμού και Ελευθερίας.
Στο επίπεδο της τάφρου θα δημιουργηθεί παιδότοπος, καφεστιατόριο, μικρό ανθοπωλείο, αμφιθέατρο χωρητικότητας περίπου 100 ατόμων και μικρός χώρος προβολών με μετακινούμενες καρέκλες και εξοπλισμό, γραφείο πληροφοριών.
Τα δύο περίπτερα που ήταν στην Πλατεία και κατεδαφίστηκαν θα μεταφερθούν στην τάφρο.
Επίσης, επτά υδάτινα στοιχεία, βάθους 20 εκατοστών θα λειτουργούν ως σημεία αντανάκλασης, ενώ παράλληλα θα προσφέρουν δροσιά στο χώρο το καλοκαίρι.
Στην αιωρούμενη γέφυρα (πάνω μέρος της Πλατείας) δεν θα υπάρχουν καταστήματα ή χώροι αναψυχής.
Η ZahaHadid χαρακτήρισε το δημιούργημα της Εργο-καταλύτη για την αστική ενοποίηση ολόκληρης της Λευκωσίας. Είχε πει ότι αποτελεί μια αρχιτεκτονική παρέμβαση ως τμήμα ενός μεγαλύτερου αστικού σχεδιασμού, ο οποίος φιλοδοξεί να επιτύχει τη συνύπαρξη του συνόλου του ενετικού τείχους, της τάφρου και των δύο τμημάτων της πόλης (μέσα και έξω από τα τείχη) σε ένα ενιαίο σύνολο.
Με τα έργα για την ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας, που ξεκίνησαν στις 9 Ιουλίου 2008, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2008 το αυθεντικό «αυτί» του καρδιόσχημου προμαχώνα Ντ’ Αβίλα. Τα νέα δεδομένα δημιούργησαν την ανάγκη για τροποποίηση των αρχικών σχεδίων και αυτή έγινε από το γραφείο της ZahaHadid υπό τους όρους που τέθηκαν από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.
Τα νέα δεδομένα έφεραν την τότε Δήμαρχο Ελένη Μαύρου να χρονοθετεί την προκήρυξη προσφορών το Σεπτέμβρη του 2010, τις εργασίες να αρχίζουν αρχές του 2011 και στόχο η πλατεία να είναι έτοιμη μέχρι τα μέσα του 2012 πριν την έναρξη της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ.
Τελικά η κ. Μαύρου υπέγραψε τα συμβόλαια ανάθεσης του έργου στις 22 Δεκεμβρίου του 2011, τέσσερις ημέρες μετά τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών του 2011 και την απώλεια της Δημαρχίας, με την MILTIADESNEOPHYTOUCIVILENGINEERINGCONTRACTORS & DEVELOPERSLTD.
Στις 14 Φεβρουαρίου 2014 ο Δήμος Λευκωσίας και η Εταιρεία MiltiadesNeophytouCivilEngineeringContractors & DevelopersLtd ανακοίνωσαν ότι κατέληξαν σε φιλικό διακανονισμό για τερματισμό του συμβολαίου εκτέλεσης του έργου και προκηρύχθηκαν νέες προσφορές που κατέληξαν σε υπογραφή συμβολαίου στις 23 Δεκεμβρίου 2014 με την LOISBuildersLtd. Οι εργασίες άρχισαν στις 14 Ιανουαρίου, και αναμενόταν να ολοκληρωθούν σε 64 εβδομάδες δηλαδή τέλη Μαρτίου του 2016.
Αργότερα, η ολοκλήρωση του έργου προσδιορίστηκε στο τέλος του 2016 και την περασμένη εβδομάδα ο Δήμαρχος Λευκωσίας προσδιόρισε την ολοκλήρωση του έργου μέχρι τον Μάρτη του 2017, επειδή όπως ανέφερε άλλαξε ο σχεδιασμός για το φωτισμό από συμβατικό σε LED και λόγω των απαιτήσεων του εργολάβου τα γλυπτά να λαξευτούν κατά συγκεκριμένο τρόπο.
Τα έργα έχουν προχωρήσει σε σημείο που να είναι ορατός ο βασικός σχεδιασμός.
Κατά το Δήμαρχο Λευκωσίας η πλατεία Ελευθερίας είναι έργο που παρόμοιο δεν έχει ξαναγίνει στην Κύπρο και εξέφρασε τη βεβαιότητα πως όταν αυτό ολοκληρωθεί θα αλλάξει η πόλη και θα αποτελέσει πόλο έλξης για επισκέπτες και επιχειρηματίες και θα θέσει το αστικό κέντρο σε πορεία αναζωογόνησης και ανάπτυξης.
Μεταξύ των οργανωμένων συνόλων που είχαν έντονες αντιρρήσεις στην κατασκευή της Πλατείας όπως σχεδιάστηκαν από τη ZahaHadid περιλαμβάνεται ο Σύνδεσμος Κυπρίων Αρχαιολόγων που το 2010 μετά την ανασκαφή στήριζαν τις αντιρρήσεις τους στο γεγονός ότι τα ενετικά τείχη της Λευκωσίας ως σύνολο είναι ένα από τα σημαντικότερα και πιο ολοκληρωμένα Αρχαία Μνημεία της πρωτεύουσας και ολόκληρης της Κύπρου και αποτελούν το κυριότερο σημείο αναφοράς της πόλης από τότε που κτίστηκαν.
Αντιρρήσεις είχε διατυπώσει και το Ινστιτούτο Πολιτισμού, που θεωρούσε ότι το δημιούργημα της ZahaHadid δεν ήταν κατάλληλη επιλογή για ανάπλαση του χώρου δίπλα από τον προμαχώνα Ντ’ Αβίλα.
Τα ενετικά τείχη σχεδιάστηκαν από το μεγάλο Ιταλό αρχιτέκτονα GiulioSavorgnano.
Κατά την περίοδο της Αποικιοκρατίας, το 1882, οι Άγγλοι αποσκοπώντας να ενώσουν τα δύο κομμάτια της Λευκωσίας ώστε να διευκολυνθεί το εμπόριο και η διακίνηση, άνοιξαν το τείχος της πόλης, με το γνωστό Άνοιγμα Τρυπιώτη. Αρχικά κατασκευάστηκε μια στενή ξύλινη γέφυρα που περνούσε πάνω από την τάφρο και ένωνε την παλιά πόλη με τα πρώτα σπίτια που είχαν κτιστεί εντός των τειχών. Αργότερα, αυτή η μικρή γέφυρα διαπλατύνθηκε με επιχωματώσεις.
Το Άνοιγμα Τρυπιώτη μετονομάστηκε σε Πλατεία Μεταξά και το 1975, μετονομάστηκε σε Πλατεία Ελευθερίας.
Πάνω στον προμαχώνα Ντ’ Αβίλα στεγάζεται το Δημαρχείο Λευκωσίας από το 1944. Το νεοκλασικό κτήριο κτίστηκε πριν από 81 χρόνια και αρχικά χρησιμοποιείτο ως οικογενειακό καμπαρέ με την επωνυμία «Λούνα Παρκ». Στη συνέχεια φιλοξένησε τα γραφεία του ΑΠΟΕΛ και έπειτα επί δημαρχίας Θεμιστοκλή Δέρβη (που υπηρέτησε ως δήμαρχος Λευκωσίας κατά τα έτη 1929-1946 και 1949-1959), έγινε το κέντρο εξουσίας της Πρωτεύουσας.
