70 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ Κ.Ε. ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΠΟΥ ΚΑΛΟΥΣΕ ΤΑ ΜΕΛΗ
ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΠΑΔΟΥΣ ΤΟΥ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΝ ΣΤΟΝ Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ
Του Μιχάλη ΠΟΥΜΠΟΥΡΗ
Τον περασμένο μήνα συμπληρώθηκαν 68 χρόνια από τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων κατά του χιτλεροφασισμού και αυτό τον μήνα 70 χρόνια από την ιστορική απόφαση της 16ης του Ιούνη 1943, με την οποία η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ καλούσε τα μέλη και τους οπαδούς για ενεργότερη συμμετοχή στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων.
Πρόκειται για δύο συναφή γεγονότα με πλούσια διδάγματα. Θα αναφέρω κάποια απ’ αυτά.
Πρώτο δίδαγμα είναι ότι δεν πρέπει να υποτιμάται ούτε και να υποβαθμίζεται η εμφάνιση και ανάπτυξη των δυνάμεων του φασισμού όπως έγινε στην δεκαετία του 1930 – 1940 όπου οι ηγεσίες δυτικών χωρών Αγγλίας, Γαλλίας , Αμερικής , υποτίμησαν την άνοδο και ανάπτυξη των φασιστικών δυνάμεων στη Γερμανία και Ιταλία. Όπως αποδείκτηκε αργότερα αυτές οι δυνάμεις μαζί με την μιλιταριστική Ιαπωνία οδήγησαν το τέλος του 1939 στη κήρυξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ούτε και να παραβλέπεται το γεγονός ότι οι δυνάμεις του φασισμού ευδοκιμούν και αναπτύσσονται σε συνθήκες ανεργίας και μιζέριας των λαϊκών στρωμάτων. Αυτή η υποτίμηση των ηγεσιών των πιο πάνω δυτικών δυνάμεων, πληρώθηκε αργότερα με δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς με απερίγραπτες υλικές καταστροφές , με κρεματόρια και καταρράκωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από τους Ναζί.
Δεύτερο αλλά θετικό δίδαγμα υπήρξε η επίτευξη συμμαχίας ανάμεσα στη Σοβ. Ένωση από τη μια και την Αγγλία, Αμερική από την άλλη για την ματαίωση της κυριαρχίας του φασισμού στον πλανήτη. Αυτό το γεγονός προσφέρει ευρύ πεδίο προβληματισμού. Πως κατέστη δυνατό αντιτιθέμενα κοινωνικά συστήματα, του σοσιαλισμού και του καπιταλισμού να βρεθούν στο ίδιο στρατόπεδο και να συντονίζουν τις πολεμικές επιχειρήσεις κατά του χιτλεροφασισμού; Τι απέγιναν οι ιδεολογικές διαφορές τους ; Για να δοθεί ολοκληρωμένη απάντηση πρέπει να μεταφερτούμε στις συνθήκες που επικρατούσαν στην περίοδο 1939 – 1940 όταν διαψεύστηκαν οι ευσεβείς πόθοι των ηγετών των δυτικών χωρών ότι η τεράστια πολεμική δύναμη που με την ανοχή τους απέκτησε η Γερμανία θα στρεφόταν πρώτα ενάντια στο μοναδικό τότε σοσιαλιστικό κράτος της Σοβ. Ένωσης .
Με έκπληξη τους είδαν τότε αυτές οι ηγεσίες , ότι η τεράστια πολεμική μηχανή που απέκτησε τότε η χιτλερική Γερμανία δεν στράφηκε πρώτα κατά της Σοβ. Ένωσης αλλά εναντίον τους. Υποδούλωσαν πρώτα την Πολωνία, την Γαλλία, την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές και βαλκανικές χώρες, απέκλεισαν την Αγγλία και την σφυροκοπούσαν αδιάκοπα. Ισχυρές δυνάμεις του Χίτλερ, εξόρμησαν προς την Αφρική όπου βρισκόντουσαν υπό βρετανική εξάρτηση διάφορες χώρες, ενώ ο πανίσχυρος υποβρυχιακός στόλος του Χίτλερ κυριαρχούσε στον Ατλαντικό, τον οποίο μετέτρεψε σε υγρό τάφο πολλών αμερικάνικων πλοίων που έκαναν απόπειρες να μεταφέρουν προμήθειες στην Αγγλία.
Η επίθεση κατά της Σοβ. Ένωσης από την χιτλερική Γερμανία έγινε μετά την κατάληψη της Ελλάδας και συγκεκριμένα τον Ιούνη του 1941. Διότι μεθυσμένοι από τις επιτυχίες που είχαν στην Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι αλαζόνες χιτλερικοί, θεωρούσαν την κατατρόπωση της Σοβ. Ένωσης εύκολη υπόθεση. Δεν υπολόγισαν ότι εκεί στην απέραντη χώρα του σοσιαλισμού θα συναντούσαν τέτοια αντίσταση και τέτοια μαχητικότητα που τελικά θα τους ανάγκαζε να αυτοκτονήσουν στα υπόγεια της Καγκελαρίας του Βερολίνου.
Έτσι μπροστά στον φοβερό κίνδυνο της παγκόσμιας κυριαρχίας του φασισμού έγινε η υπέρβαση. Οι ιδεολογικές διαφορές δεν εγκαταλείφθηκαν αλλά παραμερίστηκαν. Πρώτιστο μέλημα η αποτροπή της παγκόσμιας κυριαρχίας του φασισμού και της απάνθρωπης ιδεολογίας του Ναζισμού.
Νομίζω ότι αυτή η υπέρβαση αποτέλεσε κατοπινά φωτεινό φάρο γιος ευέλικτους χειρισμούς σε δύσκολες συνθήκες από τα κομμουνιστικά και προοδευτικά κινήματα.
Τρίτο, το στοιχείο της υπέρβασης διαπερνά σαν κόκκινη κλωστή την απόφαση της 16ης του Ιούνη 1943. Διότι ενώ η Κύπρος στέναξε ακόμα κάτω από τον αποικιακό ζυγό και ήταν ακόμα νωπές οι πληγές της δεκάχρονης παλμερικής δικτατορίας 1931 – 1940, η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ βρήκε τη δύναμη και έκανε την υπέρβαση. Όχι μόνο κάλεσε τα μέλη και τους οπαδούς του να ενταχθούν στις ένοπλες συμμαχικές δυνάμεις και συγκεκριμένα στο Κυπριακό Σύνταγμα που συγκρότησαν οι αποικιστές και το οποίο στελεχωνόταν από Άγγλους αξιωματικούς, αλλά η πλειοψηφία των μελών της Κ.Ε. έδωσαν πρώτοι το καλό παράδειγμα. Από τα 17 μέλη της τα 11 ντύθηκαν το χακί. Στην έκκληση απάντησαν παρών εκατοντάδες Ακελιστές, που μαζί με τους άλλους Κύπριους εθελοντές πολέμησαν στα διάφορα μέτωπα.
Το χαρακτηριστικό αυτής της απόφασης υπήρξε η διασύνδεση της με την απαίτηση του κυπριακού λαού για απαλλαγή του από τα αποικιακά δεσμά. Αυτή η διασύνδεση όχι μόνο δεν αποκρύβει από την Κ.Ε. αλλά διατυπώθηκε καθαρά στην ίδια την απόφαση στο πρώτο σημείο, όπου ένας από τους σκοπούς της είναι «η εξασφάλιση του εθνικού πολιτικού και κοινωνικού μέλλοντος της νήσου».
Έτσι η κατάταξη εκατοντάδων Ακελιστών στις ένοπλες συμμαχικές δυνάμεις αποτελούσε στην ουσία μια μεγάλη επένδυση στον αντιαποικιακό αγώνα του λαού μας.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από την σκληρή στάση που τήρησαν οι αποικιακές αρχές στο τέλος του 1945 όταν σκότωσαν το στέλεχος του ΑΚΕΛ Τ. Κυθραιώτη και τραυμάτισαν πολλούς άλλους στο Βαρώσι γιατί ζήτησαν εξηγήσεις γιατί να μεταβούν ξανά στο εξωτερικό μιας και ο πόλεμος είχει τελειώσει; Ενώ εκατοντάδες άλλους τους μετέφεραν με τη βία στο στρατόπεδο της Χατάτπα στην έρημο της Αιγύπτου.
Αργότερα θα αποκαλυφθεί από τα απόρρητα του Υπουργείου αποικιών, ότι ο λόγος που δεν τους αποστράτευαν ήταν γιατί θα ενισχυόταν το αναπτυσσόμενο αντιαποικιακό κίνημα στην Κύπρο.
Όπως έγραφε αρχές του Μάη 1945 ο ανώτερος λειτουργός του Υπουργείου αποικιών Τζιάκσον Βάρτον, αυτή τη στιγμή κάπου 10 χιλ. Κύπριοι που υπηρετούν στη Μ. Ανατολή, τρέφουν έντονα αντιαποικιακά αισθήματα που καλλιεργούνται από το ΑΚΕΛ .
Γιαυτό εκείνο που είναι ενδεδειγμένο υποδείκνυε ο Βάρτον – είναι η καθυστέρηση και ο κατακερματισμός της αποστράτευσης τους, για να μην υπάρξουν ταραχές.
Αυτή είναι μια κυνική ομολογία. Από την οποία μπορεί να προκύψει ένα άλλο βασικό συμπέρασμα. Ότι οι Ακελιστές κατόρθωσαν με σκληρή διαφωτιστική δουλειά, με τη συμπεριφορά και το ήθος τους να φέρουν με το μέρος τους την πλειοψηφία των Κυπρίων εθελοντών.
