ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΔΥΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Ο Ταγίπ Ερντογάν θεωρεί ότι υπάρχει δημοκρατία στην Τουρκία επειδή την εγγυάται ο ίδιος και οποιαδήποτε αντίσταση στον ίδιο θεωρείται αντίσταση κατά του κράτους και της πατρίδας, δηλώνει στο ΚΥΠΕ η καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Σία Αναγνωστοπούλου.
Έχουμε την εξισλαμισμένη εκδοχή του κεμαλισμού στην Τουρκία, επισημαίνει η κ. Αναγνωστοπούλου που βρέθηκε στην Κύπρο λίγο πριν την έκρηξη και έβλεπε «το καζάνι που έβραζε», όπως ανέφερε λίγο πριν αρχίσει αυτή η συνέντευξη-εκτίμηση της παρούσας κατάστασης.
Η Ελληνίδα καθηγήτρια εκτιμά ότι πρόκειται για σύγκρουση δύο φιλοσοφιών και αντιλήψεων για τη δημοκρατία και την τουρκική ταυτότητα και την αντίσταση αυτή δεν μπορεί να την κεφαλαιοποιήσει κανείς στο παρόν στάδιο. Είναι όμως βέβαιη πως σύντομα θα δημιουργηθεί ένα νέο κόμμα στην Τουρκία, μέσα από αυτή τη διαδικασία, την απαίτηση δηλαδή της κοινωνίας.
Σημειώνει πως υπάρχουν και μουσουλμάνοι που δεν ανέχονται τον ισλαμικό καπιταλισμό που προωθεί ο Τούρκος Πρωθυπουργός και εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει «εξαγωγή της κρίσης» γιατί αυτό δεν συμφέρει ούτε τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ακολουθεί ολοκληρωμένη η συνέντευξη με την κ. Αναγνωστοπούλου:
Ερ: Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Τουρκία είναι σύγκρουση δύο φιλοσοφιών ή δύο Τουρκιών;
Απ: Πιστεύω ότι είναι σύγκρουση δύο φιλοσοφιών, δύο αντιλήψεων για το τι είναι δημοκρατία και για το ποια είναι η τουρκική ταυτότητα. Από τη μια μεριά η αντίληψη του Ταγίπ Ερντογάν για μια Τουρκία, η οποία είναι δημοκρατική επειδή το εγγυάται ο ίδιος και όχι επειδή υπάρχει συναίνεση και διάλογος με την κοινωνία. Από την άλλη, μια άλλη αντίληψη που διεκδικεί την παρέμβασή της στο δημόσιο χώρο.
Ερ: Ο Ταγίπ Ερντογάν από ελπίδα για τη δημοκρατία που θεωρούνταν αρχικά, πώς έφτασε να θεωρείται καταστρατηλάτης δημοκρατικών ελευθεριών; Αποπροσανατολίστηκε;
Απ: Δεν νομίζω ότι αποπροσανατολίστηκε. Ο Ερντογάν στη μάχη του για κυριαρχία έναντι του στρατού χρησιμοποίησε και την ανάγκη για δημοκρατία που είχε ένα μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινωνίας. Με αυτό θέλω να πω ότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν έφερε την δημοκρατία, όπως λέγεται. Υπήρχαν ομάδες μέσα στην κοινωνία που διεκδικούσαν τη δημοκρατία, υπήρχε μια κοινωνία πολιτών, αρκετά ισχυρή, που διεκδικούσε δημοκρατία και πάνω σε αυτή πάτησε ο Ερντογάν για να πάρει την εξουσία.
Η προσωπική του αντίληψη ήταν ότι δημοκρατία είναι ο ίδιος. Δηλαδή, η οποιαδήποτε αντίσταση στον ίδιο θεωρείται αντίσταση κατά του κράτους και της πατρίδας. Θα έλεγα ότι έχουμε την εξισλαμισμένη εκδοχή του κεμαλισμού.
Ερ: Υπάρχει κάποιος που μπορεί να κεφαλαιοποιήσει την αντίσταση, όπως χαρακτηρίζουν οι ίδιοι οι διαδηλωτές αυτό που κάνουν; Και πού θα οδηγήσει όλο αυτό;
Απ: Προς το παρόν δεν φαίνεται ότι υπάρχει μια πολιτική δύναμη που να μπορεί να εκφράσει με ομοιογενή τρόπο όλες αυτές τις διεκδικήσεις των διαδηλωτών που είναι πολλές. Είναι δημοκρατικές διεκδικήσεις, οικολογικές, αντι-ισλαμικές. Τα κεμαλικά κόμματα είναι εντελώς απαξιωμένα. Δεν αποκλείω όμως καθόλου τα επόμενα χρόνια να έχουμε μια τέτοια πολιτική δύναμη. Όλα δείχνουν ότι για πρώτη φορά στην Τουρκία θα έχουμε την ύπαρξη ενός κόμματος που θα έχει βγει μέσα από μια τέτοια διαδικασία. Δηλαδή, μέσα από απαίτηση της κοινωνίας. Δεν θα είναι αύριο το πρωί, αλλά σε 2-3 χρόνια είμαι σχεδόν σίγουρη ότι θα υπάρξει ένα τέτοιο κόμμα.
Ερ: Υπήρχε μέχρι τώρα η αντίληψη ότι η Τουρκία εξωτερικεύει τα προβλήματά της για να τα αντιμετωπίσει, δημιουργώντας μικρές κρίσεις σε γειτονικές χώρες. Αυτό πιστεύετε μπορεί να συμβεί σε αυτή την περίπτωση;
Απ: Δεν νομίζω. Γιατί αυτό δεν συμφέρει καθόλου τον Ερντογάν. Θα καταρρεύσει όλο το οικοδόμημα που προσπαθεί να φτιάξει και δεν νομίζω ότι η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί στο εσωτερικό, μπορεί να «πουληθεί» εύκολα στο εξωτερικό. Δηλαδή, δεν μπορεί να κατευνάσει αυτή την οργή της κοινωνίας εναντίον του, δημιουργώντας ένα επεισόδιο π.χ στο Αιγαίο, στην Κύπρο ή αλλού. Δεν είναι μια μάχη εξουσίας, ένας ανταγωνισμός ανάμεσα σε δυνάμεις που διεκδικούν την εξουσία, όπως γινόταν συνήθως και γι’ αυτό το λόγο δημιουργούνταν ένα «εθνικό θέμα». Τώρα ο Ταγίπ Ερντογάν έχει μια κοινωνία απέναντί του που δείχνει τάσεις χειραφέτησης. Δεν θέλει το στρατό, δεν είναι υπέρ του κεμαλικού κράτους, άλλωστε απαλλάχτηκε από το στρατό για να μην έχει ένα άλλου είδους κεμαλικό κράτος με ισλαμικό πρόσημο. Οι διαδηλώσεις δείχνουν τάσεις χειραφέτησης και η κοινωνία δείχνει ότι δεν θα δεχθεί να καπελωθεί στο όνομα ενός εθνικού θέματος.
Ερ: Βλέπετε διαφωνία, ακόμα και αντιπαράθεση, εντός του κυβερνώντος ΑΚΡ;
Απ: Ναι, υπάρχει ανταγωνισμός μέσα στο ΑΚΡ. Βέβαια, οι τελευταίες δύο ημέρες έδειξαν ότι ακόμη και οι Αμπντουλάχ Γκιουλ και Μπουλέντ Αρίντς, που είχαν διαφωνήσει με τον Ταγίπ Ερντογάν, φαίνεται ότι συντάσσονται μαζί του. Γιατί, μάλλον μπροστά στον κοινό κίνδυνο δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν. Παρ’ όλα αυτά, μέσα στο ισλαμικό κόμμα υπάρχουν αντιδράσεις. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι στις διαδηλώσεις κατεβαίνουν μουσουλμάνοι, οι οποίοι λένε ότι δεν ανέχονται τον ισλαμικό καπιταλισμό. Δηλαδή, ακόμη και ανάμεσα στους οπαδούς του ΑΚΡ, υπάρχουν άνθρωποι που δεν δέχονται αυτή την ξέφρενη καπιταλιστική ανάπτυξη της Τουρκίας.
