Του Γιώργου Λουκαΐδη*
Προφανώς είχε το στόχο του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης όταν κυριολεκτικά εν μια νυχτί αναίρεσε πλήρως ακόμη μια δέσμευση του, αυτή που αφορούσε το διορισμό ποινικών ανακριτών, όπως την εξάγγειλε στο διάγγελμα του της 25ης Μαρτίου.
Τους ποινικούς ανακριτές, ο κ. Αναστασιάδης αντικατέστησε με τη γνωστή Ερευνητική Επιτροπή, της οποίας η σύνθεση βέβαια άλλαξε ήδη κατά τα 2/3, χωρίς να υπολογίζουμε την παραίτηση του κ. Ξιούρου.
Έκτοτε και μέχρι αυτή την ώρα, εξελίσσεται μια πολιτική δίκη κατά της προηγούμενης κυβέρνησης επικεντρωμένη στην επιδοματική, τη φορολογική και τη δημοσιονομική πολιτική που αυτή ακολούθησε, καθώς και στις κατηγορίες της αντιπολίτευσης, οι οποίες εφευρέθηκαν πολύ εκ των υστερών, με στόχο να πληγεί η προηγούμενη κυβέρνηση και να προστατευθούν πολιτικά οι τραπεζίτες και ο τέως Διοικητής της Κεντρικής τράπεζας.
Η εν εξελίξει εργασίες της Ερευνητικής Επιτροπής προκαλούν εύλογα ερωτήματα για την ίδια τη διαδικασία που έχει επιλεγεί και ασφαλώς για την αξιοπιστία της.
1. Πόσο κατάλληλη είναι μια τέτοια επιτροπή να κρίνει την οικονομική πολιτική της όποιας κυβέρνησης, η οποία κρίνεται καθημερινά στο δημόσιο διάλογο και σε εκλογικές διαδικασίες;
2. Με ποια κριτήρια μπορεί να κρίνει η εν λόγω επιτροπή κατά πόσο θα έπρεπε να ακολουθηθεί στην Κύπρο η σκληρή, νεοφιλελεύθερη πολιτική της Μέρκελ, του Σόιμπλε και του ΔΝΤ ή η πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης που περιελάμβανε μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική για στήριξη των τομέων της οικονομίας που είχαν πληγεί, την κατανομή των βαρών με κοινωνικά δίκαιο τρόπο βάσει της οικονομικής επιφάνειας ενός έκαστου, την στοχευμένη στήριξη των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού που είχαν δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα της κρίσης κ.ο.κ.
3. Σε ποιο βαθμό η εν λόγω επιτροπή λαμβάνει υπόψη το συστημικό χαρακτήρα αυτής της κρίσης, αλλά και την ίδια την κρίση στην Ευρωζώνη, η οποία έχει καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την κατάσταση που έχουν βρεθεί σειρά χωρών της Ευρώπης;
4. Συνακόλουθα, έχει πρόθεση ή και αρμοδιότητα η Επιτροπή να καλέσει για ακρόαση πρόσωπα και θεσμούς εντός και εκτός Ε.Ε. που με τις αποφάσεις τους έχουν καθορίσει τις οικονομικές εξελίξεις στην Κύπρο και αλλού;
5. Έχει πρόθεση η Επιτροπή να διερευνήσει το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Εθνικών Τραπεζών στην Ε.Ε. και της ΕΚΤ; Γνωρίζει ή θέλει να γνωρίζει η Επιτροπή κατά πόσο επιτρέπεται η οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση από πλευράς νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας στις ιδιωτικές τράπεζες και στις αρμοδιότητες του ανεξάρτητου θεσμού του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας;
6. Παρακολουθεί και λαμβάνει υπόψη της η επιτροπή τα αναρίθμητα δημοσιεύματα και δηλώσεις αξιωματούχων διεθνώς και στην Ευρώπη που αναφέρουν ως πηγή του προβλήματος της Κύπρου την τραπεζική κρίση; Αν ναι, γιατί δεν υπέβαλαν σχετικά ερωτήματα στους κληθέντες ενώπιον της επιτροπής; Γιατί τα ερωτήματα αφορούσαν μόνο τις αιτιάσεις του Όλι Ρεν στο Ευρωκοινοβούλιο για δήθεν ευθύνες της προηγούμενης κυβέρνησης, ώστε να δικαιολογήσει τις ενέργειες της Ευρωπαϊκής επιτροπής στο Eurogroupτης 15ης και 25ης Μαρτίου, αλλά όχι τις διαπιστώσεις του ότι η πηγή του προβλήματος για την οικονομία της Κύπρου ήταν το τραπεζικό σύστημα;
7. Συνακόλουθα, μήπως η επιτροπή δεν θέτει τέτοια ερωτήματα επειδή είναι ήδη πεισμένη ότι ανεξαρτήτως της δημοσιονομικής πολιτικής της προηγούμενης κυβέρνησης, ο αποκλεισμός από τις αγορές και η αναγκαστική προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης ήσαν αναπόφευκτες εξελίξεις λόγω των τεράστιων ζημιών των τραπεζών, που ήταν με βάση τα στοιχεία του ΔΝΤ οι δεύτερες μεγαλύτερες που καταγράφηκαν διεθνώς;
Είναι μήπως αυτός ο λόγος που δεν ρώτησε η επιτροπή γιατί η Κύπρος με 63% του ΑΕΠ δημόσιο χρέος, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη ήταν 86% και με πρόβλεψη, τον Φεβρουάριο του 2011, για ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας που έφτανε το 2% το 2011 και ακόμη ψηλότερο το 2012, όπως έλεγαν οι Αθανάσιος Ορφανίδης, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και Αβέρωφ Νεοφύτου, παρ’ αυτά τον Μάη του 2011 αποκλείστηκε από τις αγορές;
Ή μήπως μελέτησαν την ιρλανδική περίπτωση, που είναι η πλησιέστερη με την κυπριακή και γνωρίζουν ότι ούτε τα δημοσιονομικά πλεονάσματα που είχε για 8 χρόνια μέχρι και το 2007, αλλά ούτε και το ιδιαίτερα χαμηλό δημόσιο χρέος της χώρας, της τάξης του 25%, δεν απέτρεψαν την αναγκαστική προσφυγή της χώρας στο μηχανισμό σταθερότητας όταν αυτή προχώρησε στην στήριξη του τραπεζικού της τομέα;
8. Έχει πρόθεση η Επιτροπή να διερευνήσει καθόλου το γεγονός ότι συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις έχουν δημιουργήσει ένα πέπλο πολιτικής προστασίας αναφορικά με τις ασήκωτες ευθύνες ορισμένων τραπεζιτών και του τέως διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας;
9. Ενδιαφέρει την επιτροπή να γνωρίζει πόσες εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ απώλεσε το κράτος από πράξεις της αντιπολίτευσης ή ακόμη πόσο θα στοίχιζε στο κράτος η υλοποίηση νομοθετικών πρωτοβουλιών της αντιπολίτευσης, η οποία ήταν έμπλεη αντιφάσεων;
10. Συνακόλουθα, έχει πρόθεση η επιτροπή να οδηγήσει ενώπιον της και να ζητήσει εξηγήσεις απ’ αυτούς που επέβαλαν σημαντική μείωση των εσόδων του κράτους, όταν αποφάσιζαν μείωση του ΦΠΑ στα κέντρα αναψυχής; ‘Η όταν απέρριπταν την προσωρινή αύξηση του εταιρικού φόρου και τη φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης ιδιοκτησίας; Ή όταν απέρριπταν το 2010 την πρόταση της κυβέρνησης για στόχευση του επιδόματος τέκνου και της φοιτητικής χορηγίας; Ή όταν επιχειρούσαν να επιβάλουν πλήρη παραχώρηση δικαιωμάτων, εν μέσω κρίσης, στους εκ μητρογονίας πρόσφυγες που θα στοίχιζε €80 εκατομμύρια ετησίως; Μακρύς ο κατάλογος για να αναφερθούμε σε όλα, τα οποία σίγουρα η επιτροπή τα έχει μελετήσει δεόντως και τα γνωρίζει. Ή μήπως είναι αναρμόδια η Επιτροπή να κρίνει αποφάσεις του Κοινοβουλίου;
11. Σε συνάρτηση με τα πιο πάνω, γιατί η επιτροπή όταν είχε ενώπιον της τον Διευθυντή του ΤΕΠ, τον κ. Πούφο, δεν επέμενε αυτός να ξεκαθαρίσει ποιοι είναι εκείνοι που τα πιο σημαντικά μέτρα για πάταξη της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, τα έστειλαν στο πυρ το εξώτερο όταν τέθηκαν δυο φορές ενώπιον της βουλής των Αντιπροσώπων, το 2010 και το 2012; Τα τρία αυτά μέτρα κατά νομικών προσώπων, αφορούν το 70% των ανείσπρακτων φόρων, πράγμα που επίσης είμαστε βέβαιοι ότι είναι σε γνώση της επιτροπής.
12. Γνωρίζει η επιτροπή ή έχει μελετήσει πότε δόθηκε η μεγαλύτερη αύξηση σε επιδόματα και μάλιστα αστόχευτα, ως μέρος προεκλογικών σκοπιμοτήτων και όχι ως φιλοσοφική προσέγγιση για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης; Αν όχι, μια ολοκληρωμένη ανάγνωση του κρατικού προϋπολογισμού θα καταδείξει ότι αυτό έγινε το 2007, όπου είχαμε αύξηση 19,1% και όχι στα χρόνια που ακολούθησαν, που η αύξηση ήταν πολύ μικρότερη και για πρώτη φορά παραχωρήθηκε με στοχευμένο τρόπο.
13. Όταν, είχε ενώπιον της η επιτροπή, τους Υπουργούς Οικονομικών της προηγούμενης κυβέρνησης δεν θα έπρεπε ανάμεσα στα ερωτήματα που υποβλήθηκαν να συμπεριλαμβανόταν και το ερώτημα κατά πόσο όταν αγοράζονταν τα ελληνικά ομόλογα από τις τράπεζες και μάλιστα από τη δευτερογενή αγορά υπήρξε οποιαδήποτε προδιαβούλευση ή έστω επίσημη ή ανεπίσημη ενημέρωση από τις τράπεζες ή τον τέως Διοικητή της ΚΤΚ προς την κυβέρνηση; Πρόσθετα, όταν για έξι μήνες συζητείτο το θέμα του ελληνικού κουρέματος εθελοντικά από τις τράπεζες, δεν θα έπρεπε να είχαν ερωτηθεί οι αρμόδιοι Υπουργοί εάν έλαβαν οποιαδήποτε ενημέρωση ή προειδοποίηση για πιθανή καταστροφική εξέλιξη στο τραπεζικό σύστημα ή πρόταση για διαφορετικό χειρισμό, από αυτούς που γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν;
Ή μήπως τελικά τέτοια ερωτήματα είναι στην αντίληψη της επιτροπής αχρείαστα, αφού υπάρχουν και είναι σε γνώση της οι δηλώσεις αξιωματούχων των τραπεζών ότι και 100% να ήταν το κούρεμα θα το άντεχαν και ότι η κατάσταση στο τραπεζικό σύστημα είναι διαχειρίσιμη, όπως διαβεβαίωνε δημόσια ο κ. Ορφανίδης στις 19/4/2011 στο Reuters, αλλά και στις 11/11/2011 στην εφημερίδα «Καθημερινή» και στις 12/4/2012 (ΚΥΠΕ), πολύ μετά το κούρεμα δηλαδή.
14. Δεν είναι αναμενόμενο, αφού οι ίδιες οι εξελίξεις κατέδειξαν ότι είναι το τραπεζικό σύστημα που οδήγησε τη χώρα μας σε αυτό το σημείο, να ερωτούνταν επίσης οι Υπουργοί Οικονομικών αν είχε ζητηθεί η άποψη της κυβέρνησης πριν ο τέως Διοικητής της ΚΤΚ αποφασίσει την συγχώνευση της «Λαϊκής» με την «Μαρφίν- Εγνατία» που ως γνωστό στοίχισε €4,5 δις ζημιές, τις οποίες πληρώνει με τραγικό τρόπο σήμερα η κυπριακή οικονομία και κοινωνία.
Ο κατάλογος των ερωτημάτων είναι μεγάλος και δεν μπορεί να εξαντληθεί στα πλαίσια ενός άρθρου. Θα επανέλθουμε, έχοντας τη βεβαιότητα ότι αυτά θα ληφθούν σοβαρά υπόψη απ’ όλους όσοι είναι αρμόδιοι να τα απαντήσουν.
* Ο Γιώργος Λουκαΐδης είναι βουλευτής, Εκπρόσωπος Τύπου της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ
