Tης Χριστίνας ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Ο τελευταίος γύρος των συνομιλιών για το κλίμα του ΟΗΕ ξεκίνησε την Δευτέρα στην Ντόχα. Βασικό ζήτημα σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες χώρες, παράλληλα με το βασικό θέμα της μείωσης των εκπομπών, αποτελεί η χρηματοδότηση και η παροχή οικονομικής βοήθειας προς αυτές για να ανταπεξέλθουν στις κλιματικές αλλαγές.
Αν και οι πλούσιες βιομηχανικές χώρες είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για την αλλαγή του κλίματος, είναι οι φτωχότερες χώρες του κόσμου, οι οποίες εκπέμπουν πολύ μικρές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που θα επηρεαστούν περισσότερο από την αλλαγή του κλίματος.
Αυτό επιβεβαιώθηκε ακόμη και από την Παγκόσμια Τράπεζα στα τέλη του προηγούμενου μήνα. Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, “χαμηλώστε τη θέρμανση- Turndowntheheat” υπογραμμίζει τις καταστροφικές συνέπειες ενός κόσμου θερμότερoυ κατά 4C έως το τέλος του αιώνα, τονίζοντας ότι οι φτωχότερες χώρες του κόσμου θα πληγούν περισσότερο από την έλλειψη τροφίμων, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τους κυκλώνες και την ξηρασία.
Τι ακριβώς εννοούμε με αυτό; Στο Μπαγκλαντές οι κατά κεφαλήν εκπομπές είναι 0,3 μετρικοί τόνοι, μόλις 3,5 % των αντίστοιχων του Ηνωμένου Βασιλείου. Αλλά είναι το Μπαγκλαντές, που θα μπορούσε μελλοντικά να δει το 17 τοις εκατό των εδαφών του κάτω από τη θάλλασα, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Ή για να το θέσουμε διαφορετικά αν το Ηνωμένο Βασίλειο έχανε το 17 % των εδαφών του, θα έχανε μια περιοχή διπλάσια της Ουαλίας.
Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες έγιναν πλούσιες από την καύση ορυκτών καυσίμων, οφείλουν ένα «κλιματικό χρέος» προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Σύμφωνα με την παγκόσμια Οικονομική και Κοινωνική Έρευνα του ΟΗΕ, οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται 500-600 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για τη μείωση των εκπομπών και την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος. Στις συνομιλίες για το κλίμα στην Κοπεγχάγη το 2009, οι ανεπτυγμένες χώρες δεσμεύτηκαν ότι θα δώσουν 30 δισεκατομμύρια δολάρια για το λεγόμενο «ταχείας εκκίνησης» χρονικό διάστημα 2010 – 2012. Τα περισσότερα από αυτά υπολογίζεται ότι είναι υφιστάμενη ξένη βοήθεια και όχι νέα χρήματα, ενώ μέχρι σήμερα από τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν δοθεί τα 23,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου δε , τα περισσότερα από τα χρήματα που δόθηκαν μέχρι τώρα ήταν με τη μορφή δανείων από την Παγκόσμια Τράπεζα, παρά επιχορηγήσεις, σπρώχνοντας έτσι τις φτωχές χώρες βαθύτερα στη φτώχεια, δεδομένου ότι θα πρέπει να αποπληρώσουν τα δάνεια.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση της προσαρμογής, εννοώντας χρήματα που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί ότι οι κοινότητες μπορούν να προσαρμοστούν στις ζημίες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, και προσέξτε όχι να προφυλαχθούν ή για την πρόληψη, δεν υπάρχει κάποιο σημάδι προόδου.Μέχρι στιγμής, μόνο το 21% της παγκόσμιας χρηματοδότησης για το κλίμα έχει πάει στην προσαρμογή, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος έχει τη μορφή δανείων από την Παγκόσμια Τράπεζα.
Στις συνομιλίες για το κλίμα πέρσι στο Ντέρπαν της Ν. Αφρικής, επιτεύχθηκε συμφωνία για την ίδρυση του Πράσινου Ταμείου για το Κλίμα και συγκεκριμένα για τη διαχείριση της μεταφοράς χρηματοδότησης για το κλίμα από τις ανεπτυγμένες προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Όμως, παρά τη δέσμευση του δημόσιου χρήματος σε αυτό το ταμείο, οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων- πλούσιων χωρών, με επικεφαλής το Ηνωμένο Βασίλειο, πιέζουν για να επικεντρωθεί το ταμείο στην «μόχλευση» ιδιωτικής χρηματοδότησης.
Αυτό σημαίνει ότι τα χρήματα από το ταμείο μπορούν να καταλήξουν άμεσα σε μεγάλες εταιρείες για τα έργα που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν ούτως ή άλλως, αντί να συμβάλλουν στην προστασία των πιο ευάλωτων ανθρώπων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Επιπλέον, παρά τις αντιρρήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει εξασφαλίσει το ρόλο του προσωρινού διαχειριστή του Πράσινου Ταμείου για το Κλίμα. Με τον εντελώς αντιδημοκρατικό τρόπο λειτουργίας της αλλά και το ιστορικό της για πιέσεις σε επενδύσεις σε υψηλής έντασης προγράμματα ορυκτών καυσίμων , η τράπεζα θεωρείται από πολλούς ως ένα εντελώς ακατάλληλο φορέα που θα εποπτεύει το ταμείο.
Το ερωτηματικό κατά πόσο θα σημειωθεί πρόοδος στις συνομιλίες της Ντόχα παραμένει. Οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν χωρίς διακρίσεις όλες τις χώρες και τους λαούς τους, εντείνοντας ζητήματα που αφορούν στην κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα.Η συμφωνία, που θα προκύψει στη Ντόχα θα πρέπει να αποτελεί έκφραση παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής συναίνεσης, βασισμένη στην αρχή της κοινής αλλά διαφοροποιημένης ευθύνης. Πρέπει να τεθούν αυστηροί στόχοι εκπομπών για τη δεύτερη περίοδο δεσμεύσεων του πρωτοκόλλου του Κιότο και σταθερές δεσμεύσεις για μακροπρόθεσμη, μεγάλης κλίμακας χρηματοδότηση για το κλίμα.
Μόνο τότε θα μπορέσει να υπάρξει ελπίδα.
