Οι συναντήσεις που είχε ο σουλτάνος στις Βρυξέλλες με τους Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και Ντόναλντ Τουσκ (φωτογραφία) έμελλε να πραγματοποιηθούν μέσα σε «καλή και εποικοδομητική ατμόσφαιρα»
Μιλώντας χθες από τις Βρυξέλλες, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς σημείωσε ότι ΕΕ και Τουρκία «πρέπει να συνεχίσουν να συνεργάζονται και θα συνεχίσουν να συνεργάζονται» στη βάση μεγάλων ζητημάτων κοινού ενδιαφέροντος. Οι συναντήσεις που είχε ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις Βρυξέλλες την περασμένη Πέμπτη με τους προέδρους της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έμελλε να πραγματοποιηθούν μέσα σε «καλή και εποικοδομητική ατμόσφαιρα».
Πριν από το τουρκικό δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου ο Ερντογάν προτιμούσε να «πολεμά» εχθρούς στο εξωτερικό (βλέποντας στην Ευρώπη «σταυροφόρους» και «απογόνους των ναζί»), με προφανή στόχο να συσπειρώσει το εκλογικό του ακροατήριο απέναντι στις «εξωτερικές απειλές». Στον απόηχο του δημοψηφίσματος ωστόσο (και με δεδομένο το οριακό μεν, αλλά θετικό γι’ αυτόν αποτέλεσμα) ο σουλτάνος έμελλε να αλλάξει τροπάρι.
Κατά την επιστροφή του μάλιστα από τις Βρυξέλλες εμφανίστηκε να δηλώνει σε δημοσιογράφους ότι «πρέπει να μείνουν πίσω όσα συνέβησαν την περίοδο πριν από το δημοψήφισμα», προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για μια «επανεκκίνηση στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας». Τα τουρκικά μίντια (εφημερίδα Hurriyet κ.ά.) ήρθαν, στην πορεία, να ενισχύσουν το κλίμα αναθέρμανσης μέσα από δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία ΕΕ και Τουρκία «έχουν συμφωνήσει σε έναν οδικό χάρτη επαναπροσέγγισης για τους επόμενους 12 μήνες», με κορυφαίους στόχους στην ατζέντα τους εξής δύο: την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ – Τουρκίας και τη διατήρηση-θωράκιση της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας στο Προσφυγικό.
Στις 13 Ιουνίου αναμένεται, μάλιστα, να πραγματοποιηθεί μια πρώτη συνάντηση «πολιτικού διαλόγου» ΕΕ – Τουρκίας σε διπλωματικό επίπεδο, με αποστολή να προετοιμάσει την πορεία της επιδιωκόμενης επαναπροσέγγισης. Τουρκικές πληροφορίες «προβλέπουν», επίσης, νέα συνάντηση πολιτικού διαλόγου ΕΕ – Τουρκίας τον ερχόμενο Ιούλιο, αυτήν τη φορά σε επίπεδο υπουργών. Παράλληλα κυκλοφορούν και σενάρια για μια νέα ευρωτουρκική σύνοδο το ερχόμενο φθινόπωρο, μετά τις γερμανικές εκλογές (που είναι προγραμματισμένες για τις 24 Σεπτεμβρίου).
Νέες βάσεις
Βρυξέλλες (με πρωτεργάτη την Κομισιόν) και Αγκυρα δείχνουν να θέτουν τις βάσεις μιας νέας ευρωτουρκικής σχέσης, εστιασμένης όχι στον στόχο της τουρκικής ένταξης στην ΕΕ, αλλά στη διασφάλιση μιας ενισχυμένης συνεργασίας ΕΕ – Τουρκίας σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος (εμπόριο, ασφάλεια, Προσφυγικό, αντιμετώπιση τρομοκρατικών απειλών κ.ά.). Για τον Ερντογάν τα πιο κρίσιμα ζητήματα είναι δύο: η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης (που υπολογίζεται ότι θα υπερδιπλασιάσει τον όγκο των εμπορικών συναλλαγών ΕΕ – Τουρκίας από 140 δισ. ευρώ που ήταν το 2015 σε 280 δισ. ευρώ, ανοίγοντας την ευρωπαϊκή αγορά σε ακόμη περισσότερα τουρκικά αγροτικά προϊόντα, σε τουρκικές υπηρεσίες κ.ά.) και η απελευθέρωση της βίζας για όσους Τούρκους πολίτες θελήσουν να ταξιδέψουν στις χώρες της Ζώνης Σένγκεν. Το διακύβευμα είναι τεράστιο για το καθεστώς Ερντογάν.
Τι ζητά η Αγκυρα από την Ευρωπαϊκή Ενωση
Η Αγκυρα ζητά κατά προτεραιότητα δύο πράγματα από την ΕΕ (μια ΕΕ που παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος αλλά και η μεγαλύτερη πηγή άμεσων ξένων επενδύσεων για την Τουρκία): την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και την απελευθέρωση της βίζας. Ως προς το δεύτερο (την άρση της ανάγκης θεωρήσεων εισόδου για τους Τούρκους), η Αγκυρα έχει εκπληρώσει 65 από τα 72 κριτήρια. Για τα εναπομείναντα επτά (και κυρίως για την εναρμόνιση της τουρκικής αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας με τα ευρωπαϊκά στάνταρ) φαίνεται να αναζητείται κάποια μέση, συμβιβαστική οδός.
Για να αναβαθμιστεί η τελωνειακή ένωση, από την άλλη, θα πρέπει να δώσει το «πράσινο φως» και η Λευκωσία. Υπενθυμίζεται, ωστόσο, ότι η Αγκυρα δεν εφαρμόζει καν την υφιστάμενη τελωνειακή ένωση απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, επιλέγοντας να κρατάει κλειστά τα λιμάνια της σε κυπριακά πλοία. Στο παζάρι για την τελωνειακή αναβάθμιση η Κύπρος μπορεί να ασκήσει πιέσεις και να επιδιώξει ανταλλάγματα. Οι πιέσεις, ωστόσο, από τους «έξω» για συμφωνία στο θέμα της αναβάθμισης αναμένονται τεράστιες.
